Bij het sluiten van een koopovereenkomst moet u als consument ook de nodige aandacht besteden aan het lezen van de algemene voorwaarden (de zogenaamde ‘kleine lettertjes’). U moet erop toezien dat er in deze voorwaarden geen onrechtmatige bedingen voorkomen. Een onrechtmatig beding is elk beding of elke voorwaarde in een overeenkomst tussen een onderneming en een consument die, alleen of in samenhang met een of andere bedingen of voorwaarden, een kennelijk onevenwicht schept tussen de rechten en de plichten van de partijen ten nadele van de consument (art. 2, 28° Wet Marktpraktijken).

Volgende bedingen worden door de wetgever als onrechtmatig beschouwd (art. 73 Wet Marktpraktijken):

1. Een beding waarbij bij in een onherroepelijke verbintenis van de consument wordt voorzien terwijl de uitvoering van de prestaties van de onderneming onderworpen is aan een voorwaarde waarvan de verwezenlijking afhankelijk is van haar wil;
   • Bijvoorbeeld: een verkoop verricht door een verkoper verbindt de onderneming – rechtspersoon slechts na de ondertekening van de overeenkomst door de directeur
2. Een beding waarin wordt bepaald dat de prijs van producten wordt vastgesteld op het ogenblik van de levering, dan wel de onderneming toe te laten de prijs te verhogen op basis van elementen die enkel afhangen van haar wil,zonder dat de consument in beide gevallen het recht heeft om vooraleer de nieuwe prijs van kracht wordt, de overeenkomst zonder kosten of schadevergoeding te beëindigen en hem daartoe een redelijke termijn wordt gelaten;
   • Bijvoorbeeld: indien de verkoper zijn jaarlijkse verkoopcijfer niet haalt, zal de verkoopprijs verhogen met 15%.
     Deze bepaling doet geen afbreuk: 
     • aan bedingen van prijsindexering, voor zover deze niet onwettig zijn en de wijze waarop de prijzen worden aangepast expliciet beschreven is in de overeenkomst (bijvoorbeeld BTW-verhoging);
     • aan bedingen waarbij de onderneming van financiële diensten zich het recht voorbehoudt de door of aan de consument te betalen rentevoet te wijzigen, zonder enige opzegtermijn in geval van geldige reden, mits de onderneming verplicht wordt dit ter kennis te brengen van de consument binnen een redelijke opzegtermijn en deze vrij is onmiddellijk de overeenkomst op te zeggen (bijvoorbeeld: de financiële instelling behoudt zich het recht toe om de rentevoeten op de zichtrekening te wijzigen, mits een voorafgaande kennisgeving aan de cliënt).
3. Een beding waarbij de onderneming wordt toegestaan om de voorwaarden in overeenkomsten eenzijdig te wijzigen ten nadele van de consument zonder dat deze het recht heeft om vooraleer de nieuwe voorwaarden van kracht worden, de overeenkomst zonder kosten of schadevergoeding te beëindigen hem daartoe een redelijke termijn wordt gelaten;
4. Een beding waarbij de onderneming het recht wordt verleend om de kenmerken van het te leveren product te wijzigen indien die kenmerken wezenlijk zijn voor de consument, of voor het gebruik waartoe hij het product bestemt, althans voor zover dit gebruik aan de onderneming was meegedeeld en dor hem aanvaard voor zover, bij gebrek aan een dergelijke specificatie, dit gebruik redelijkerwijze was voorzien;
   • Bijvoorbeeld: de onderneming behoudt zich het recht voor om de koper een auto te leveren in een andere kleur dan door de consument werd besteld.
5. Een beding waarbij de leveringstermijn van een product eenzijdig kan bepaald of gewijzigd worden;
   • Bijvoorbeeld: de onderneming behoudt zich het recht voor om de levering met drie weken uit te stellen naargelang de aanleveringstermijn van de groothandel of naargelang het aanvullen van de stocks. 
6. Een beding waarbij aan de onderneming het recht wordt verleend eenzijdig te bepalen of het geleverde goed of de verleende dienst aan de bepalingen van de overeenkomst beantwoorden of hem het exclusieve recht wordt gegeven om een of nader beding van de overeenkomst te interpreteren;
   • Bijvoorbeeld: de onderneming heeft het recht op bij uitputting van de voorraad het door de koper gevraagde artikel te vervangen door een ander artikel met een gelijke of hogere waarde. De bestelde artikels kunnen in geen geval vervangen worden of omgezet worden in speciën.
7. Een beding waarbij de consument wordt verboden de ontbinding van de overeenkomst te vragen ingeval de onderneming zijn verbintenis niet nakomt;
   • Bijvoorbeeld: de koper betaalt in elk geval de aankoopprijs, zonder dat de onderneming kan worden verplicht om het aangekochte goed te leveren.
8. Een beding waarbij het recht van de consument wordt beperkt om de overeenkomst op te zeggen, wanneer de onderneming in het raam van een contractuele garantieverplichting, haar verbintenis om het goed te herstellen of te vervangen, niet of niet binnen een redelijke termijn nakomt;
   • Bijvoorbeeld: het is de koper verboden om de koop te ontbinden ingevolge de niet-herstelling van het aangekochte goed door de verkoper.
9. Een beding waarbij de consument ertoe wordt verplicht zijn verbintenissen na te komen, terwijl de onderneming de hare niet is nagekomen, of in gebreke zou zijn deze na te komen;
   • Bijvoorbeeld: de koper betaalt in elk geval de totale prijs, zelfs in het geval dat de onderneming het goed slechts gedeeltelijk kan leveren.
10. Een beding waarbij onverminderd de bepalingen van artikel 1184 van het Burgerlijk Wetboek de onderneming toe te staan de overeenkomst voor bepaalde duur eenzijdig te beëindigen zonder schadeloosstelling voor de consument, behoudens overmacht;
    • Bijvoorbeeld: een traiteur die een huwelijksfeest zou verzorgen behoudt zich het recht voor om tot op de dag van het huwelijksfeest te mogen afbellen.
11. Een beding waarbij onverminderd de bepalingen van artikel 1184 van het Burgerlijk Wetboek, de onderneming toe te staan een overeenkomst van onbepaalde duur op te zeggen zonder redelijk opzegtermijn, behoudens overmacht;
12. Een beding waarbij zelfs bij overmacht, de consument niet wordt toegestaan de overeenkomst te ontbinden, dan tegen betaling van een schadevergoeding;
    • Bijvoorbeeld: de koper is verplicht om de aankoopprijs van een fauteuil te betalen, zelfs in geval van overlijden. Hij kan zich van deze verbintenis niet ontslaan, tenzij mits betaling van een schadevergoeding.
13. Een beding waarbij de onderneming wordt ontslagen van zijn aansprakelijkheid voor haar opzet, haar grove schuld of voor die van zijn aangestelden of lasthebbers of voor het niet uitvoeren van een verbintenis die een van de voornaamste prestaties van de overeenkomst vormt;
    • Bijvoorbeeld: de verkoper die een muziekinstallatie levert en bedingt dat hij niet aansprakelijk is voor elektrische shocks bij aanraking van de bedieningsknoppen.
14. Een beding waarbij de wettelijke waarborg voor verborgen gebreken bepaald bij de artikelen 1641 tot 1649 van het Burgerlijk Wetboek of de wettelijke verplichting tot levering van een goed dat met de overeenkomst in overeenstemming is bepaald bij de artikelen 1649bis tot 1649octies van het Burgerlijk Wetboek opgeheven of verminderd wordt;
    • Bijvoorbeeld: de onderneming kan in geen geval aansprakelijk worden gesteld voor zichtbare en onzichtbare gebreken.
15. Een beding waarbij een onredelijk korte termijn wordt bepaald om gebreken aan de onderneming te melden;
    • Bijvoorbeeld: de klachten moeten aan de onderneming gemeld worden per aangetekend schrijven binnen een termijn van 24 uur vanaf de levering.
16. Een beding waarbij de consument wordt verboden zijn schuld tegenover de onderneming te compenseren met een schuldvordering die hij op hem zou hebben;
    • Bijvoorbeeld: De koper moet de koopprijs betalen hoewel het toestel ontploft is en schade heeft aangericht in zijn woning. Hij kan deze schade niet aftrekken van wat hij moet betalen aan de onderneming.
17. Een beding waarbij het bedrag van de vergoeding verschuldigd door de consument die zijn verplichtingen niet nakomt wordt vastgelegd zonder in een gelijkwaardige vergoeding te voorzien ten laste van de onderneming die in gebreke blijft;
    • Bijvoorbeeld: Bij het niet betalen van de aankoopprijs binnen de veertien dagen, is er een schadevergoeding van 15% verschuldigd op de aankoopsom door de koper, maar bij levering van een defect toestel is deze15% niet verschuldigd door de onderneming.
18. Een beding waarbij de consument voor een onbepaalde termijn wordt gebonden, zonder duidelijke vermelding van een redelijke opzeggingstermijn;
    • Bijvoorbeeld: De eigenaar van een huis verbindt zich ertoe om aan de vastgoedmakelaar een commissieloon te betalen indien de eigenaar ooit, op welk moment ook, het eigendom verkoopt aan een persoon die voorkomt op de lijst die door de makelaar wordt bezorgd.
19. Een beding waarbij de overeenkomst van bepaalde duur voor de opeenvolgende levering van goederen voor een onredelijke termijn te verlengen indien de consument niet tijdig opzegt;
    • Bijvoorbeeld: Deze overeenkomst wordt aangegaan voor een duur van 1 jaar. Bij gebrek aan een opzegging zes maanden voor het einde van deze overeenkomst, wordt de duur verlengd met een bijkomende termijn van 5 jaar.
20. Een beding waarbij een overeenkomst van bepaalde duur automatisch wordt verlengd bij ontbreken van tegengestelde kennisgeving van de consument, terwijl een al te ver van het einde van de overeenkomst verwijderde datum is vastgelegd als uiterste datum voor de kennisgeving van de wil van de consument om de overeenkomst niet te verlengen;
21. Een beding waarbij de bewijsmiddelen waarop de consument een beroep kan doen op ongeoorloofde wijze te beperken of hem een bewijslast op te leggen die normaliter op een andere partij bij de overeenkomst rust;
    • Bijvoorbeeld: de koper kan het bestaan van deze overeenkomst enkel bewijzen met drie getuigen die geen familie zijn van de koper.
22. Een beding waarbij in geval van betwisting de consument afziet van elk middel tot verhaal tegen de onderneming;
    • Bijvoorbeeld: wanneer een meubelhandelaar een kunstlederen salon in plaats van een echt lederen salon levert, is de koper verplicht die te aanvaarden en te betalen en de algemene voorwaarden sluiten uit dat de koper daarvoor naar de rechter zou gaan.
23. Een beding waarbij de onderneming wordt toegestaan haar vordering op grond van een contractueel bedongen keuze van woonplaats voor een andere rechter in te leiden dan die welke is aangewezen in artikel 624,1°,2° en 4° van het Gerechtelijk Wetboek onverminderd de toepassing van de Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken
    • Bijvoorbeeld: In geval van een geschil zijn de rechtbanken van de plaats waar de zetel van de financiële instelling gevestigd is bevoegd. De financiële instelling kan, op eigen initiatief, ervoor opteren om het geschil voor een andere, op grond van het gemeen recht;  bevoegde rechtbank brengen.
24. Een beding waarbij in geval van niet uitvoering of vertraging in de uitvoering van de verbintenissen van de consument, schadevergoedingsbedragen worden vastgesteld die duidelijk niet evenredig zijn aan het nadeel dat door de onderneming kan worden geleden;
    • Bijvoorbeeld: in geval van niet betaling van de koopprijs binnen de 7 werkdagen na ontvangst van de factuur, is er per dag een schadevergoeding verschuldigd van 10% van de aankoopprijs.
25. Een beding waarbij de wettelijke aansprakelijkheid van de onderneming wordt uitgesloten of beperkt bij overlijden of lichamelijk letsel van de consument ten gevolge van een doen of nalaten van deze onderneming ;
    • Bijvoorbeeld: de huurder van speleologiemateriaal kan, in geval van schade, kosten noch schade verhalen op de verhuurder, en dit ongeacht de grondslag van zijn aanspraken.
26. Een beding waarbij op onweerlegbare wijze de instemming van de consument wordt vastgesteld met bedingen waarvan deze niet daadwerkelijk kennis heeft kunnen nemen vóór het sluiten van de overeenkomst;
    • Bijvoorbeeld: de koper erkent kennis te hebben genomen van de algemene verkoopsvoorwaarden ter inzage op de maatschappelijke zetel en aanvaardt deze onvoorwaardelijk.
27. Een beding waarbij de onderneming wordt toegestaan de door de consument betaalde bedragen te behouden wanneer deze afziet van het sluiten of het uitvoeren van de overeenkomst, zonder erin te voorzien dat de consument een gelijkwaardig bedrag aan schadevergoeding mag ontvangen van de verkoper wanneer deze laatste afziet;
    • Bijvoorbeeld: de koper die het goed niet komt afhalen zal een schadevergoeding van 150 euro per dag verschuldigd zijn. De onderneming die laattijdig levert is in geen geval gebonden tot betaling van een schadevergoeding.
28. Een beding waarbij de onderneming wordt toegestaan de door de consument betaalde voorschotten te behouden ingeval de onderneming zelf de overeenkomst opzegt;
    • Bijvoorbeeld: bij de aankoop van een toestel wordt een voorschot betaald van 15% van de verkoopprijs. Dit bedrag kan in geen enkel geval teruggevorderd worden door de koper, zelfs niet in het geval opzegging van de overeenkomst door de onderneming.
29. Een beding waarbij de verplichting van de onderneming wordt beperkt om de verbintenissen na te komen die door haar gevolmachtigden zijn aangegaan, of diens verbintenissen te laten afhangen van het naleven van een bijzondere formaliteit;
    • Bijvoorbeeld: bij het sluiten van de overeenkomst dient de volmachthouder van de verkoper zijn legitimatiebewijs te tonen aan de koper en dient hij een standaard vragenformulier in te vullen. Bij gebreke van dit formulier zal de onderneming niet gehouden zijn door de overeenkomst.
30. Een beding waarbij op ongepaste wijze de wettelijke rechten van de consument ten aanzien van de onderneming of een andere partij in geval van volledige of gedeeltelijke wanprestatie of van gebrekkige uitvoering door de verkoper van een van diens contractuele verplichtingen wordt uitgesloten of beperkt;
    • Bijvoorbeeld: Indien het gekochte goed een verborgen gebrek vertoont, dient de koper het goed terug aan de verkoper te bezorgen binnen de 24 uur. In het geval dit niet gebeurt, dient de koper zelf in te staan voor het herstel.
31. Een beding waarbij wordt voorzien in de mogelijkheid van overdracht van de overeenkomst door de onderneming, wanneer hierdoor de garanties voor de consument zonder diens instemming geringer kunnen worden;
32. Een beding waarbij de voor een product aangekondigde prijs wordt verhoogd omwille van de weigering van de consument om via bankdomiciliëring te betalen; 
    • Bijvoorbeeld: De cliënt betaalt de factuur via een bankdomiciliëring. In geval van contante betaling is een bijkomende kost van 25 euro verschuldigd.
33. Een beding waarbij de voor een product aangekondigde prijs wordt verhoogd omwille van de weigering van de consument om zijn facturen via elektronische post te ontvangen.
    • Bijvoorbeeld: de factuur wordt aan de cliënt overgemaakt via de e-mail. Indien de bank wordt verplicht om de factuur per gewone post op te sturen, dient er per verzending een bijkomende kost van 15 euro worden betaald.

De Wet Handelspraktijken bepaalt dat een onrechtmatig beding nietig is (art. 75, §1 Wet Marktpraktijken). De nietigheid van het beding heeft evenwel geen gevolgen voor de overeenkomst in haar geheel, tenzij wanneer de overeenkomst zonder de onrechtmatige bedingen niet zou kunnen voortbestaan. Belangrijk is te onthouden dat ook wanneer een beding dat niet is opgenomen in voornoemde lijst, een onevenwicht schept tussen de rechten en de plichten van de partijen, de rechter kan beoordelen dat het beding onrechtmatig is. Indien wel, zal de rechter het beding nietig verklaren. In geval van twijfel zal de meest gunstige interpretatie van het beding voor u als consument primeren.

Binnen de schoot van het Raad voor Verbruik werd een Commissie voor Onrechtmatige Bedingen opgericht. Deze Commissie heeft de opdracht om kennis te nemen van de bedingen en voorwaarden die in overeenkomsten tussen verkopers en consumenten voorkomen (art. 77 § 1 Wet Marktpraktijken). Zij kan ook advies geven op verzoek van de Minister, de consumentenorganisaties en de betrokken inter-professionele organisaties en bedrijfsgroeperingen. De Commissie kan soms ook ambtshalve optreden. Een individuele consument of bedrijf kan evenwel geen beroep doen op de Commissie (art. 77 § 2 Wet Marktpraktijken). Daarnaast kan de Commissie ook diverse aanbevelingen doen (art. 78 Wet Marktpraktijken).